Савол: ассалому алайкум, қори ака. “Cоcа-cоlа” сўзи “Макка ҳам, Муҳаммад ҳам йўқ” маъносини билдирадими? Яна Арабистонда “Cоcа-cоlа” ичимлиги сотиладими? Жавоб: ва алайкумус салом. 1. “Cоcа-cоlа” бундай маънони англатмайди. Унга ичимлик таркибидан келиб чиқиб ном қўйилган. Яъни, унда “кока” барглари ва “кола” ёнғоғининг аралашмаси бор. Шундан олиб ушбу ичимликка ном берилган. Баъзилар “Cоcа-cоlа” логотипини тескари ўгириб қўйса, унда арабча “лаа муҳаммад, лаа макка” ёзуви ҳосил бўлади, деб айтишмоқда. Улар даъвосича, унинг кўриниши мана бундай бўлади. Аммо бу даъвода ҳеч қандай асос йўқ. Биринчидан, унинг логотипи тескари эмас, тўғри ўқилади, иккинчидан унга ном беришда Исломга ҳақорат бўладиган маънони келтириб чиқариш мақсад қилинмаган, десак хато бўлмайди. Тўғри, бу икки нарса бир-би
... Читать дальше »
Савол: ассалому алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ! Устоз, соғ-омон юрибсизми? Яқинда бир аҳли илм, ҳожи отаникига дам солдиришга боргандим. У кишига соғлиғим ёмонлигини айтдим. Яъни, қоним қуюқлашгани, камлигини айтганимда, у киши ўзлари қора узумнинг сувидан тайёрлаган дорилари борлиги, ўша ичимлик қонни кўпайтириши, ўзлари ўшандан доим ичиб юришларини айтдилар. Мен у кишини диёнатли эканларини билганим учун сўзларига ишондим. Ўша ичимликдан бир пиёла ичдим. Шунда сездимки, у ўткир ичимлик экан, бошни салгина гангитди. Менимча, бу ичимлик маст қилувчи ҳукмида бўлса керак. Мен ўша ичимликни шифо бўлади деб ўйлаб, маст қилувчи ичимлик эканини билмасдан, ўтириб, “бисмиллаҳ”, деб ичдим. Кейин билгач тавба қилдим. Устоз, айтингчи, билмай шундай ичимликни ичиб қўйишнинг ҳукм
... Читать дальше »
Савол: ассалому алайкум, қори ака! Сизга саволим қуйидагича: бир танишим, “Nike” спорт маҳсулотларини кийиб бўлмас экан. Сабаби “Nike” юнонларнинг ғалаба “худоси”нинг номи экан, деб қолди. Шунга сиз нима дейсиз? Жавобингиз учун раҳмат! Жавоб: ва алайкумус салом. Ҳақиқатан, “Nike” юнон эътиқоди бўйича, ғалаба “худоси” саналади. Мазкур сўз грекча бўлиб, “ғалаба” маъносини англатади. Спорт ва ғалаба бир-бирига яқин тушунча. Аммо ўша “ғалаба” ширкка асосланган бўлса, унга ширк қўшилган бўлса, ундан эҳтиёт бўлиш керак. Ғарб мамлакатларида машҳур бўлган “Николас”, “Ник”, “Николай”, “Ники”, “Нико”, “Никита” исмлари ҳам “Nike” сўзидан келиб чиққан. Демак, мусулмон банда “Nike” белгиси туширилган либосларни кийишдан сақланиши керак. Сабаби бу номдаги либосни кийган банда ўша ширк а
... Читать дальше »
Савол: ассалому алайкум, Одилхон қори ака. Аллоҳ сиздан рози бўлсин! Терминалдан фоизга пул ечиб берса ва валюта билан иш қилса, судхўрликка кирадими? Жавобингиз учун олдиндан раҳмат. Жавоб: ва алайкумус салом. Терминалда 100.000 сўм ечиб олиб, пластик карточка эгасига 90.000 сўм бериш айнан судхўрлик ҳисобланади. Сабаби нақд бўлмаган пул ҳам нақд пул билан бир хил қийматга эга. Масалан, дўконга кириб, 15.000 сўмлик нарса харид қилсангиз, уни хоҳланг нақд пулга, хоҳланг пластик карточка ҳисобига олинг, ўзингизнинг ихтиёрингиз. Бирон-бир дўконда мана бу нарса нақд пулга 15.000 сўм, пластикка 17.000 сўм, деб ёзиб қўйилмайди. Бу ҳолат қонунга зид ҳисобланади. Пулни нақд қилиб бериш эвазига унинг маълум фоизини олиб қолиш мумкин эмас. Агар шундай қилинса, бировлар ҳаққи ейилган ... Читать дальше »
Савол: спирт ёки ароқ қўшиб тайёрланган саримсоқли дорини томчилатиб ичиб даволанса бўладими? Жавобингиз учун раҳмат. Жавоб: ароқ, спирт ёки бошқа маст қилувчи ва нопок нарсалар қўшилган дори воситаларини истеъмол қилиш мумкин эмас. Аллоҳ бундан бошқа қанча шифо нарсаларни яратиб қўйган. Ҳалолни тарк қилиб, ҳаромга ёпишиш таъқиқланади. Аллоҳ ҳаром нарсани бандалар учун шифо қилмаган. Бу ҳақида кўплаб ривоятлар келган. ﻋَﻦْ ﺃَﺑِﻲ ﻫُﺮَﻳْﺮَﺓَ ﺭَﺿِﻲَ ﺍﻟﻠﻪُ ﻋَﻨْﻪُ ﻗَﺎﻝَ: ﻗَﺎﻝَ ﺭَﺳُﻮﻝُ ﺍﻟﻠﻪِ ﺻَﻠَّﻰ ﺍﻟﻠﻪُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَﺳَﻠَّﻢَ: ﻣَﺎ ﺃَﻧْﺰَﻝَ ﺍﻟﻠﻪُ ﻣِﻦْ ﺩَﺍﺀٍ ﺇِﻻَّ ﺃَﻧْﺰَﻝَ ﻟَﻪُ ﺷِﻔَﺎﺀً. ﺭَﻭَﺍﻩُ ﻣُﺴْﻠِﻢٌ. Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Аллоҳ бирон дардни туширса, албатта, унинг давосини ҳам туширади” (Муслим ривояти). Ҳар қандай касалликнинг (
... Читать дальше »
Аллоҳ таоло маст қилувчи, танани бўшаштирувчи ҳар қандай нарсани ҳаром қилган. Номи ва тузилиши қандай бўлишидан қатъи назар, маст қилиш ва танани бўшаштириш хусусиятига эга бўлса, бас, ҳаром бўлади. Мусулмон банда ҳаромдан ҳазар қилиши, унинг яқинига ҳам йўламаслиги талаб этилади. Маст қилувчи ичимликлар сирасига ароқ, пиво, коняк, шампан виноси кабилар киради. Баъзилар пивонинг ўзи ёки спиртсиз пиво ҳақида савол берадилар. Бунга жавобимиз шуки, пиво шубҳасиз ҳаром. Гарчи муттасил ароқ ичиб юрган кимсалар пиво ичганда маст бўлмасалар ҳам пиво ҳаромлигича қолаверади. Сабаби пивони биринчи истеъмол қилган банда маст бўлади, тани бўшашади. Мана шу нарса пивонинг ҳаромлигига далилдир. Яна ҳадиси шарифларнинг бирида: “Кўпи маст қилувчи ичимликнинг ози ҳам ҳаром”, дейилган. Пив
... Читать дальше »
Савол: ассалому алайкум, қори ака. Илон (кўлвар) гўшти ҳалолми ёки ҳаромми? Жавобингиз учун олдиндан раҳмат! Жавоб: ва алайкумус салом. Илоннинг ҳар қандай турини истеъмол қилиш мумкин эмас. Сабаби у рақибини тиши билан ўлдиради ва нопок нарсаларни, жумладан, сичқон, қурбақа кабиларни ейди. Қайси бир ҳайвон тиши ёки тирноғи билан рақибига ҳужум қилса, гўшт еса ва бошқа нопок нарсаларни истеъмол қилса, унинг гўшти ҳаром бўлади. Илон шундай хавфли нарсаки, ҳатто намоз ўқиб турганда ҳам уни ва чаённи ўлдиришга рухсат этилган. Намозда ўлдиришга рухсат этилган нарсанинг гўшти ҳаром эканида шубҳа йўқ.
Савол: ассалому алайкум, Одилхон қори ака. Типратикан гўшти ҳалолми? Жавоб: ва алайкумус салом. Йўқ, ҳалол эмас. У сичқон, каламуш каби кемирувчилар туркумига киради. “Ўзбек тилининг изоҳли луғати”да типратиканга “усти ва ёнлари игнасимон тиканлар билан қопланган ҳашаротхўр сутэмизувчи кичкина ҳайвон, кирпи” дея изоҳ берилган. Демак, типратикан турли ҳашарот ва нопок нарсаларни истеъмол қилади. Шундай экан, унинг гўшти ҳалол эмас. Баъзилар, типратикан шўрваси шамоллашга даво, деб ундан таом тайёрлаб истеъмол қиладилар. Унутмайликки, қарилик ва ўлимдан бошқа ҳар қандай нарсанинг давоси бор. Аллоҳ касалликларга ҳалол нарсаларни шифо қилган. Аммо ҳаром нарсаларни ҳеч қачон шифо қилмаган У Зот, балки ҳаром нарсалар истеъмолидан бандаларни қайтарган. Хоҳ истеъмол учун, хоҳ даво
... Читать дальше »
Савол: ассалому алайкум, қори ака. Аллоҳ сиздан рози бўлсин! Сизга бир савол билан мурожаат қилишни ўзимга жоиз, деб топдим. Барчага маълумки, ёзнинг жазирама кунларида кўчаларда ҳар хил ичимликлар савдоси авжига чиқади. Бу ичимликлар қаторида квасни ҳам учратиш мумкин. Бугун жума намозидан қайтаётиб квас сотилаётганини кўриб, ундан ичгим келди, лекин ичмадим, ўзимни қайтардим. Аслини олганда авваллари квасни жуда ҳам кўп ичганман. Лекин кейинчалик шуни эшитдимки, квас ичиш ҳаром ёки макруҳ (аниқ эсимда йўқ), у ҳам худди пивога ўхшаб буғдой, арпа ёки нондан (бўлкадан) тайёрланар экан. Шундан бери бу савол мени қийнаб келмоқда. Илтимос, квас ичиш ҳукми ҳақида тўхталиб ўтсангиз. Жавоб учун олдиндан раҳмат! Жавоб: нарсаларнинг асли ҳалол деб эътибор қилинади. Бирон нарсанинг ҳаромли
... Читать дальше »
Савол: бошқа одамдан пул олиб, автомобил сотиб олинса ва бу пулни маълум муддатдан кейин кўпрок қилиб кайтаришнинг ҳукми қандай? Ҳозир арендага (кейинчалик ўзида қолиш шарти билан) автомобил олиш кўпайган, бу тўғрими ёки нотўғрими? Жавоб: агар узилаётган қарз олинган миқдоридан кўп қилиб қайтарилса, бу рибо бўлади. Ижарага машина олиш жоиз. Фақат ҳаром ишлар қўшилмаса бўлгани. Ўзида қолиш шарти билан машина олиш ҳукми ҳақида гапирадиган бўлсак, олдиндан пулнинг қадрсизланиши ва шу каби омилларни ҳисобга олиб, фалон пул берсанг, фалон йилда машина сенга қолади, деб олдиндан келишиб олинса бўлади. Аммо вазиятга қараб, ошириб борамиз, қабилада шартнома имзолаш мумкин эмас. Яна Аллоҳ билгувчироқдир!
Савол: менинг ишим билан дўстимнинг машинасида кетаётганимизда, Дан ходимлари қоида буздинг, деб машинани тўхтатишди. Дўстим улар билан гаплашиб, ёнимга келди-да, қарзга пул сўради. Пул аниқ порага кетишини билиб турсам ҳам унга қарз бердим. Мен энди дўстимнинг гуноҳига шерикманми? Жавоб: биринчидан, йўл ҳаракати қоидасини бузган одам давлат томонидан белгиланган жаримани тўлаши керак. Унинг ярми ёки учдан бирини ходимга бериш айнан пора ҳисобланади. Иккинчидан, пора бериш ҳам, порага қарз бериб туриш ҳам мумкин эмас. Сабаби бир нарса ҳаром қилинган бўлса, унга олиб борувчи, ўша ҳаром иш содир бўлишига сабаб бўлувчи омил ҳам ҳаром бўлади. Масалан, зино қилиш ҳаром. Ўзи қилмаса-да, биров зино қилишига шароит яратиб бериш ҳам ҳаром. Порага қарз бериш ҳам худди шундай.
Бу савол кўпчиликни қизиқтириши табиий. Йўл ҳаракати қоидалари яқин вақтлардан жорий қилинган бўлса, Исломда бунинг ҳукми айтилганми, деган фикр- мулоҳазалар билдирилиши мумкин. Динимиз Исломда Аллоҳ таолонинг боқий ва ҳикматли ҳукмлари билан бандалар тўғри йўлни топиб оладилар. Бундан кейин биз билмаган қулайликлар ва хаёлимизга келмаган нарсалар кашф қилинса ҳам уларнинг ҳукмини Исломдан топишимиз мумкин. Шариат қонунлари умумийдир. Ҳар бир замон ва маконга, ҳар бир инсон боласига муносиб ва мувофиқдир. Уни ўзгартириш ёки инкор этиш бандани залолатга олиб боради. Энди мавзуимизга қайтсак. Маълумки, светофор йўл ҳаракати қоидаларининг ажралмас қисми саналади. Усиз ҳайдовчи ва пиёдалар хавфсизлигини таъминлаш мумкин эмас. Светофор қизил чироғи ҳаракатни таъқиқлайди.
... Читать дальше »
