Пайғамбаримиз соллаллоҳу
алайҳи ва салламнинг ҳадиси
шарифларида ҳожатхона
одоблари борасида жуда
кўплаб йўл-йўриқлар
кўрсатилган. Бу одобларга
амал қилиш кишининг пок
бўлишида катта аҳамият касб
этади. Қуйида ана ўша
ривоятлар асосида ҳожатхона
ва истинжо одобларини
ўрганамиз.
Одамлар кўзи тушмайдиган
жойларда ҳожат чиқариш.
Ким ҳожат чиқармоқчи бўлса,
бировнинг кўзи тушмайдиган
яширин жойни танлаши
лозим. Бу нарса ҳали
ҳожатхоналар қуриш урф
бўлмаган давларга хос бўлса-
да, барибир киши ҳожат
чиқараётганда ўзгаларнинг
назаридан четда бўлиши,
авратини беркитиши талаб
этилади. Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи ва
салламнинг гўзал
одобларидан бири ҳам
шундай эди.
Муғийра ибн Шуъба
розийаллоҳу анҳудан ривоят
қилинишича, Набий
соллаллоҳу алайҳи ва
саллам борадиган жо ... Читать дальше »

Имом Муслим ва имом Аҳмад
ибн Ҳанбал ривоят қилган
ҳадисда Расулуллоҳ
соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Мен сизларни қабрлар
зиёратидан қайтарган эдим.
Энди уни зиёрат
қилаверинглар. Сабаби у
охиратни эслатади”, деганлар.
Ушбу ҳадисга кўра, эркаклар
учун қабрларни зиёрат қилиш
мандубдир. Набий соллаллоҳу
алайҳи ва саллам Бақийъ
қабристонига бориб,
маййитлар ҳаққига дуо
қилардилар.
Аёлларнинг қабристонга
боришлари мумкин эмас,
дейилади. Сабаби Термизий
Абу Ҳурайра розийаллоҳу
анҳудан қилган ривоятда
Набий алайҳис-салом:
“Қабрларни зиёрат қилувчи
аёлларни Аллоҳ лаънатлаган”,
деганлар. Маълумки, аёллар
қалби бўш, тез
таъсирланувчан бўлиб, улар
қабристонга борсалар, йиғи-
сиғи қилиш, дод-вой солиш,
овозни баланд кўтариш
ҳолатлари бўлиши эҳтимоли
бор. Бизнинг ҳанафий
уламола ... Читать дальше »

Банда масжид ичига
кирганидан кейин қуйидаги
одобларга амал қилиши
керак:
– намоз ўқиётганлар олдидан
ўтмаслик (агар йўлда бирон
киши намоз ўқиётган бўлиб,
бундан бошқа ўтиш жойи
бўлмаса, кутиб турилади.
Аслида мўмин зийрак ва
ҳушёр бўлиши керак.
Масжидга кела солиб ҳамма
ўтадиган жойда намоз
ўқишни бошлаш яхши эмас.
Балки намозни ҳеч кимга
халақит бермайдиган жойда
адо қилиш керак. Нафл намоз
ўқийман, деб мўминларга
ноқулайлик туғдириш тўғри
эмас);
– дунё ишлари билан машғул
бўлмаслик (бунда масжидга
келишдан мақсад нималигини
унутмаслик талаб этилади);
– дунё сўзларини
гапирмаслик, балки Аллоҳнинг
зикри билан машғул бўлиш
(хоҳ биринчи, хоҳ охирги
қаторда ўтирган бўлсин,
масжидда дунёга тегишли,
охиратга тааллуқли бўлмаган
сўзлар тилга олинмайди.
Сабаби масжид ўз н ... Читать дальше »

Қўшниларнинг мурувватга энг
лойиғи уйингизга энг
яқинроғи ҳисобланади. Эҳсон
қилмоқчи бўлсангиз, дастлаб
ён қўшнидан бошлайсиз ва
яна имконингиз бўлса,
кейинги хонадонга ўтасиз ва
тартиб шу зайлда давом
этади.
Алқама ибн Бажола ибн Зайд
айтади: Абу Ҳурайра
разияллоҳу анҳунинг шундай
деганини эшитганман: “Ҳадя
беришни яқиндаги қўшниси
туриб, узоқдагисидан
бошламайди, балки
узоқдагисидан аввал
яқинроқдаги қўшнисидан
бошлайди [1]”.
Оиша разияллоҳу анҳодан
ривоят [17]: “Мен: «Ё
Расулаллоҳ, менинг иккита
қўшним бор. (Бирон нарса
туҳфа қилмоқчи бўлсам)
Уларнинг қай бирига туҳфа
қилай?» - деб сўрадим. Ул зот:
“Улардан уйингга эшиги энг
яқинига (туҳфа қил), дедилар
[2]”.
Санъоний ушбу ҳадисни
шарҳлаб шундай дейди:
“Бундаги ҳикмат шуки, эшиги
яқин қўшни қўшниси уйига
... Читать дальше »

Ортиқча таом ейишнинг бир
қанча сабаблари бор.
Уларнинг энг муҳимлари
қуйидагилар:
1. Беш сезгининг таъсири.
Тасаввур қилайлик. Дунёдаги
энг лазиз таомлар, ўзимиз
севиб истеъмол қиладиган
егуликлар билан тўла
дастурхон атрофидамиз.
Қорин тўқ бўлса ҳам
оғзимизда сўлак пайдо
бўлади. Ошқозондаги очлик
рефлекси ишлаб кетади. Гарчи
бироз олдин овқатланган
бўлсак-да, ошқозонда яна жой
борлиги ҳақида ўйлаймиз.
Кимда шундай ҳолат пайдо
бўлса, демак унинг психологик
тарбияга эҳтиёжи бор. Бундай
пайтларда ички овозларга
қулоқ солишимиз, ейиш ёки
емасликнинг фойда ва
зарарларини ўйлаб, табиий
ички иштаҳа билан нафс
истакларининг фарқини
билишимиз лозим. Ўйлаб
кўрайлик: ростдан ҳам шуни
емасак бўлмайдими?!
2. Рекламалар.
Рекламадан асосий мақсад
маҳсулотни харидор
қилишдир. Ҳол ... Читать дальше »

Қуйидагилар таом ейишнинг
одобларидир:
1. Қорни очганидан кейин
таом ейиш ва тўймасидан
бироз олдин ейишни
тўхтатиш.
2. Таомдан олдин қўл ювганда
қўлни сочиққа артмасдан ўз
ҳолича қуритиш (бунда
ювганнинг асари қўлда
қолади. Таомдан кейин қўл
ювганда таомнинг асари
кетиши учун қўлни сочиқ
билан артилади).
3. Овқатланишдан олдин
“бисмиллаҳ” дейиш.
4. Илм, тақво ва амалда
ўзидан юқори бўлганлар ёки
ёши улуғлардан олдин таомни
бошламаслик.
5. Луқмани кичикроқ олиш.
6. Идишнинг (ўртасидан эмас)
четидан ейиш.
7. Луқмани шошмасдан
яхшилаб чайнаш.
8. Оғзидаги таомни ютмасдан
кейинги луқмага қўл
узатмаслик.
9. Луқмани оғзига олиб
борганда озғини катта
очмаслик.
10. Ҳар бир луқманинг
бошида “бисмиллоҳ”, еб
бўлгач, “алҳамду лиллаҳ”,
дейиш.
11. Таом ейиш п ... Читать дальше »